คณะ (ไม่) ประสานเสียง

 

คนส่วนใหญ่ที่มาวัดป่าในยามพิธีกาลมักจะชื่นชมกับการสวดมนต์แปลเป็นอย่างยิ่ง  เพราะเนื้อหาของบทสวดไพเราะและมีความหมายลึกซึ้ง  ยิ่งเวลาที่คนจำนวนมากสวดอย่างพร้อมเพรียงกัน เสียงจะดังกระหึ่ม ฟังดูจับใจยิ่งนัก  แต่ใครเลยจะรู้ว่า ในยามที่พระสวดกันเองไม่กี่รูปนั้น จะฟังดูทุลักทุเลเพียงใด

 

ครั้งหนึ่งเคยจำพรรษาอยู่ในวัดที่มีพระเพียงสี่ห้ารูป  ต่างองค์ต่างมีเสียงไปกันคนละคีย์ พระใหม่รูปหนึ่งเสียงสูงกว่าเพื่อน แถมยังสวดเสียงดังด้วย  คณะสวดมนต์จึงสับสนอลหม่านไม่รู้จะตามใครดี  หลังจากที่ทนสวดกันได้ไม่ถึงสัปดาห์ ท่านอาจารย์ก็แก้ปัญหานี้โดยการให้ผลัดกันเป็นผู้นำคนละวัน

 

คราวนี้แต่ละคนได้ตระหนักว่าผู้นำสวดจะต้องลำบากเพียงใดในการประคับประคองบทสวด    เสียงสวดมนต์จึงค่อย ๆ ปรับให้เข้ากันมากขึ้น  เรียกว่าสถานการณ์บีบบังคับให้ต้องเรียนรู้ไปโดยปริยาย 

สำหรับตัวเองนั้นค่อนข้างโชคดีที่โทนเสียงอยู่ในระดับกลาง ๆ สามารถปรับให้เข้ากับใครก็ได้  ไม่ค่อยมีปัญหาในการปรับเสียงตามผู้นำ  ไม่ว่าผู้นำจะสวดเร็วหรือช้า จะสวดด้วยสำเนียงญี่ปุ่น ไทย อีสานหรือ ฝรั่ง ก็มักจะปรับสำเนียงให้กลมกลืนได้ทั้งหมด หรือเวลาที่ต้องนำสวดด้วยตนเอง  คนส่วนใหญ่ก็มักจะสวดตามไปได้ เพราะจะคอยเงี่ยหูฟังแล้วปรับเสียงให้คล้อยตามเสียงส่วนใหญ่ 

 

ฟังดูเหมือนจะไม่ยากอะไรนัก  แต่เชื่อหรือไม่ว่า มีคนจำนวนไม่น้อยเลยที่(อาจจะ)ทำไม่ได้  การสวดมนต์ในวัดป่าจึงเหมือนการผจญภัยอย่างหนึ่งของชีวิต  เพราะบางครั้งไม่อาจรู้เลยว่าจะต้องประสานเสียงกับคีย์ใดบ้าง และจะสวดกันไปได้ตลอดรอดฝั่งหรือไม่ 

การรู้จักยืดหยุ่นต่อสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่นนี้สะท้อนถึงท่าทีต่อการปรับตัวในชุมชนด้วย  คนที่ยึดมั่นถือมั่นในความเห็นของตนมาก  ไม่โอนอ่อนผ่อนตามใคร  มักจะสร้างความยุ่งยากให้กับคนที่อยู่ร่วมด้วยไม่มากก็น้อย การใช้ชีวิตให้สอดคล้องกับอุดมคติของพระป่าคือการทำตัวให้เหมือนธาตุน้ำ  ยามที่อยู่ในภาชนะใดก็กลมกลืนไปกับภาชนะนั้น แต่ไม่สูญเสียความเป็นตัวของตัวเอง  และที่สำคัญคือ เมื่อไปอยู่ที่ไหนก็สร้างความผาสุกร่มเย็นในที่นั้น ๆ 

เมื่อคืนวันก่อนเป็นวันแรกที่ผู้นำสวดคนใหม่เริ่มทำหน้าที่ หลังจากขึ้นเสียงนำด้วยความมั่นใจอย่างเต็มที่แล้ว  พระเณรทั้งศาลาต่างนิ่งอึ้งไปตาม ๆ กัน  ฉับพลันนั้นเอง เสียงหัวเราะก็ดังก้องมาจากท่านอาจารย์ที่อยู่หัวแถว แล้วไล่ตามกันมาเป็นระลอกไปจนกระทั่งปลายแถว  การสวดมนต์ในคืนนี้จึงมีอันต้องชะงักเสียแต่ยังไม่เริ่มต้น 

เสียงหลวงตาที่อยู่ข้าง ๆ กระซิบบอกผู้นำมือใหม่ว่า “ลดเสียงลงสักครึ่งคีย์เถิด…พ่อคุณ”